Przytulia czepna (Galium aparine), znana także jako „czepna”, „czepnik”, „przylepka” lub „rzepka”, to powszechnie występująca roślina zielna z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Często traktowana jako chwast, ma jednak wiele cennych właściwości zdrowotnych i zastosowań ogrodowych.
Rozpoznawanie i cechy charakterystyczne
Roślina jednoroczna, płożąca się lub wspinająca dzięki haczykowatym włoskom.
Ma czworokątne łodygi, liście zebrane w okółki (zwykle po 6–8).
Wydziela się dzięki lepkim włoskom – łatwo czepia się ubrań i sierści zwierząt.
Kwitnie od maja do sierpnia drobnymi białymi kwiatami.
Owoc to kulista rozłupnia pokryta haczykowatymi włoskami.
To cenna roślina zielarska
Główne działanie:
Moczopędne – wspomaga usuwanie nadmiaru wody i toksyn z organizmu.
Oczyszczające limfę – pobudza krążenie limfy, wspomaga układ odpornościowy.
Przeciwzapalne i przeciwobrzękowe – łagodzi stany zapalne skóry, węzłów chłonnych, gardła.
Odtruwające – wspiera funkcję wątroby, nerek i układu limfatycznego.
Lekko uspokajające – działa łagodnie wyciszająco.
Wspomaga gojenie ran – stosowana zewnętrznie działa ściągająco i antyseptycznie.
Współczesne badania
Badania in vitro wykazały, że ekstrakty z Galium aparine mogą wykazywać działanie przeciwnowotworowe poprzez indukowanie apoptozy w komórkach nowotworowych, takich jak linie komórkowe raka piersi (MCF-7 i MDA-MB-231) oraz raka jelita grubego (Caco-2). Jednocześnie ekstrakty te nie wykazywały toksycznego działania na zdrowe komórki nabłonkowe piersi (MCF-10A), co sugeruje ich selektywność wobec komórek nowotworowych.
Dodatkowo, ekstrakty z przytulii czepnej wykazują właściwości przeciwzapalne, co może być korzystne w leczeniu stanów zapalnych skóry oraz innych schorzeń o podłożu zapalnym.
☕ Zastosowanie kulinarne i inne
Młode liście przytulii czepnej mogą być spożywane na surowo lub po ugotowaniu, dodawane do sałatek i zup. Suszone i palone nasiona były tradycyjnie używane jako substytut kawy. Roślina ta była również wykorzystywana do barwienia tkanin oraz jako naturalny filtr w procesie produkcji sera.
CIEKAWOSTKA - "ziołowa" kawa
Oba gatunki kawowiec i przytulia czepna należą do tej samej rodziny marzanowatych a ich nasiona zawierają najsławniejszy alkaloid świata - kofeinę.
Należy zebrać suche, dojrzałe, brązowe nasiona i uprażyć na patelni, zmielić i zaparzyć. Otrzymamy pachnący, aromatyczny, zawierający kofeinę napój
Zawiera m.in.:
Iridoidy
Fenolokwasy
Kumaryny
Flawonoidy
Saponiny
W niewielkich ilościach kwas galusowy i kofeinowy
Galium aparine, czyli przytulia czepna, od wieków znana jest jako roślina lecznicza, ale jej zastosowanie nie ogranicza się wyłącznie do medycyny naturalnej. Wykorzystywana bywa również w kuchni i pielęgnacji ciała. Oto kilka sposobów jej użycia:
Jadalna na surowo – młode pędy i liście można dodawać do sałatek, surówek oraz kanapek jako ziołowy dodatek o delikatnym smaku.
Zamiennik kawy – dojrzałe nasiona można zebrać, wysuszyć i uprażyć. Po zmieleniu mogą służyć jako naturalna alternatywa dla kawy.
Herbatka ziołowa – suszone liście i łodygi przytulii świetnie sprawdzają się jako napar do picia samodzielnie lub jako składnik mieszanek ziołowych.
Naturalny barwnik – z kwitnącej rośliny pozyskiwano żółty barwnik, który dawniej używano do barwienia żywności.
Płukanka do włosów – napar z przytulii stosowany jako ostatnie płukanie po myciu może pozytywnie wpływać na kondycję włosów, nadając im sprężystość i blask, zwłaszcza lokom.
Zastosowanie tradycyjne – w przeszłości przytulię wykorzystywano do filtrowania świeżo udojonego mleka. Choć nie do końca wiadomo, na czym polegał ten proces, przypuszcza się, że roślina mogła działać oczyszczająco lub stabilizująco.
3. Zastosowanie zdrowotne i domowe receptury
Napar oczyszczający układ limfatyczny i moczowy
Składniki:
1 łyżka suszonej przytulii
250 ml wrzątku
Wykonanie:
Zalać ziele wrzątkiem, parzyć pod przykryciem 10–15 minut, przecedzić.
Stosowanie:
Pić 1–2 razy dziennie przez 2–3 tygodnie jako kurację oczyszczającą.
Sok ze świeżego ziela (na węzły chłonne, detoks, skórę)
Wykonanie:
Zmielić świeże ziele w wyciskarce lub blenderze i przecedzić przez gazę.
Stosowanie:
Doustnie: po 1–2 łyżki dziennie przez 7–10 dni.
Zewnętrznie: przemywać nim zmiany skórne, wypryski, trudno gojące się rany.
C. Maść lub olej z przytulii (do pielęgnacji skóry)
Olej przytuliowy – przepis:
Szklanka świeżego, rozdrobnionego ziela
200 ml oleju (np. ze słodkich migdałów lub oliwy)
Zalać olejem, odstawić na 2–3 tygodnie w ciepłym miejscu, codziennie mieszać. Przecedzić, przechowywać w ciemnej butelce.
Działanie:
Łagodzi egzemę, podrażnienia, trądzik różowaty, opuchnięcia i rany.
Okłady z naparu przytulii
Stosowane na:
Obrzęknięte węzły chłonne
Opuchlizny
Skórne stany zapalne
4. Przeciwwskazania
Ciąża i karmienie piersią (brak danych)
Choroby nerek – ostrożność przy silnym działaniu moczopędnym
Nie stosować długotrwale bez przerw
Przytulia w ogrodzie – zastosowanie praktyczne
Jako zielony nawóz
Można ją dodawać do kompostu – bogata w składniki mineralne.
Dobrze fermentuje – działa pobudzająco na mikrobiologię gleby.
Można też przygotować z niej gnojówkę roślinną (jak z pokrzywy) i stosować jako nawóz.
Roślina wskaźnikowa
Często rośnie na glebach lekko kwaśnych, bogatych w azot – jej obecność może świadczyć o przenawożeniu lub nadmiarze azotu w glebie.
Pokarm dla owadów i ptaków
Kwiaty przyciągają pszczoły i drobne owady zapylające.
Jej nasiona są pokarmem dla niektórych gatunków ptaków.
Roślina osłonowa lub mulczująca (tymczasowo)
W młodym stadium może być wykorzystywana jako osłona gleby przed słońcem i erozją.
Należy kontrolować, bo szybko się rozrasta.
Dawniej z przytulii
Świeże ziele wykorzystywano do usuwania brodawek i zmiękczania zrogowaceń. I chociaż nie ma na to solidnych dowodów naukowych to przytulia czepna (Galium aparine) w medycynie ludowej była wykorzystywana do usuwania brodawek skórnych (np. brodawek zwykłych – wirusowych) dzięki swojemu działaniu:
Działanie na brodawki:
- Ściągające – zawarte w niej garbniki wysuszają tkanki i pomagają ograniczyć rozrost brodawki.
- Przeciwzapalne i antyseptyczne – ogranicza wtórne nadkażenia i stan zapalny wokół zmiany.
- Wspomagające regenerację skóry – pobudza odnowę naskórka po zejściu zmiany.
Jak stosować przytulię na brodawki?
1. Świeży sok z przytulii
Przepis:
- Zerwij świeże ziele (najlepiej w słoneczny dzień).
- Utrzyj lub zmiksuj na miazgę i wyciśnij sok.
- Przechowuj w lodówce do 2 dni.
Stosowanie:
- Nakładaj punktowo na brodawkę 2–3 razy dziennie.
- Można przykryć plastrem, aby zwiększyć wchłanianie.
- Kuracja trwa zwykle od kilku dni do kilku tygodni.
2. Okład ze świeżej rośliny
- Przyłóż rozgniecione ziele bezpośrednio na brodawkę.
- Owiń gazą i pozostaw na kilka godzin (np. na noc).
- Powtarzaj codziennie, aż zmiana zniknie lub wyraźnie się zmniejszy.
Uwaga:
- Nie działa tak szybko jak środki apteczne, ale jest łagodna i nie uszkadza zdrowej skóry.
- Przy długotrwałych lub podejrzanych zmianach skórnych konieczna jest konsultacja z dermatologiem – nie każda brodawka to zmiana łagodna.
Chcesz przepis na maść z przytulii do stosowania na brodawki i inne zmiany skórne?
Oto domowy przepis na maść z przytulii czepnej, którą można stosować na brodawki, zmiany skórne, trądzik oraz podrażnienia skóry:Maść z przytulii czepnej – przepis tradycyjny
Składniki:
1 szklanka świeżego ziela przytulii czepnej (drobno posiekana)
150 ml oleju (np. oliwa z oliwek, olej z pestek winogron, olej słonecznikowy tłoczony na zimno)
15 g wosku pszczelego (lub 10 g wosku kandelila – wersja wegańska)
Słoiczek z ciemnego szkła
Wykonanie:
Etap 1: Przygotowanie oleju z przytulii
1. Zalej świeżą przytulię olejem w rondelku (najlepiej w kąpieli wodnej).
2. Podgrzewaj powoli przez 1–2 godziny (temperatura maks. 40–50°C), nie doprowadzaj do wrzenia.
3. Odstaw na 24 godziny.
4. Przecedź przez gazę lub drobne sito i dobrze wyciśnij.
5. Olej zlej do czystego naczynia.
Etap 2: Przygotowanie maści
1. Rozpuść wosk pszczeli w kąpieli wodnej.
2. Gdy się rozpuści, dodaj powoli olej z przytulii, mieszając cały czas.
3. Gdy składniki dobrze się połączą, zdejmij z ognia.
4. Przelej ciepłą maść do słoiczka – zakręć po ostygnięciu.
Stosowanie:
Niewielką ilość maści nanieś na brodawkę lub zmianę skórną 2 razy dziennie.
Można stosować pod plaster.
Przechowuj w chłodnym, ciemnym miejscu do 3 miesięcy.
Dodatkowa wersja wzmacniająca działanie (opcjonalnie):
Możesz dodać 5–10 kropli naturalnego olejku z drzewa herbacianego (działanie przeciwwirusowe i antybakteryjne), jeśli nie masz uczulenia.
.
Komentarze
Prześlij komentarz
z uwagi na treści reklamowe zamieszczane w komentarzach włączone zostało moderowanie komentarzy. Za reklamy dziękujemy.